YÖK Başkanı Saraç araştırma üniversitelerinin performanslarını ilk kez açıkladı

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı M. A. Yekta Saraç, “Her yıl araştırma üniversitelerinin performanslarına dair raporlar kamuoyu ile paylaşılırken aynı zamanda üç yılın sonunda bazı üniversitelerin düşük performansları dolayısıyla araştırma üniversitesi vasfını kaybedebileceği, aday araştırma üniversitesi iken üstün performansları dolayısıyla üste çıkabileceği, aday araştırma üniversitesi olmadığı halde adaylığa talip olanların performanslarına göre aday araştırma üniversitesi olabileceği bir süreç kurgulanmıştır” dedi.

YÖK Başkanı M. A. Yekta Saraç, 26 Eylül 2017 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen 2017-2018 akademik yılı açılış töreninde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilen ‘araştırma ve aday araştırma üniversiteleri’ne dair 2 senelik değerlendirme raporunu açıkladı. YÖK’te gerçekleştirilen “Araştırma ve Aday Araştırma Üniversiteleri 2017 ve 2018 Yılları Performans İzleme ve Değerlendirme Toplantısı”’nda 11 araştırma ve 5 aday üniversitenin performansları kamuoyu ile ilk kez paylaşıldı. YÖK Başkanı Saraç, “Yeni YÖK olarak ülkemizin rekabet gücünün artmasına, kalkınmasına katkı sağlayacak araştırma ve aday araştırma üniversitelerimizin yükseköğretimdeki yerini ve gelişimini çok önemsiyoruz. Bu süreçlerde belirlenen üniversiteler için ‘araştırma üniversitesi’ unvanının ilanihaye taşınılacak bir etiket olmayacağını bu projeyi kamuoyuna tanıtırken belirtmiştik. Bu bağlamda olmak üzere proje kapsamında yer alan üniversitelerimizin performansları Yükseköğretim Kurulu bünyesinde oluşturulan İzleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenen kriterler çerçevesinde yıllık olarak takip edildi” ifadelerini kullandı.

“Performans çıktıları önümüzdeki sene yapılacak son değerlendirme için önemli bir gösterge”

Bu yıl içerisinde de araştırma üniversitelerinden talep edilen ve 2017, 2018 yılı verilerini içeren raporların incelendiğini kaydeden Saraç, yapılan kıyaslamalı analizler sonucunda performans değerlendirmelerinin gerçekleştiğini belirtti. Saraç, değerlendirme sürecinde dış paydaşların da önerilerinin alındığını belirterek, bahsi geçen dış kaynakları saydı. Buna göre Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türk Patent gibi kurum ve kuruluşların görüş ve önerilerinin alındığını söyleyen Saraç, “Böylece 11 araştırma ve 5 aday araştırma üniversitesinin araştırma üniversiteleri performans izleme endeksi ile ‘araştırma kapasitesi’ , ‘araştırma kalitesi’ ve ‘etkileşim ve işbirliği’ olmak üzere 3 başlık altında toplam 33 göstergeye göre sıralanarak performans değerlendirmesi yapıldı. Her yıl araştırma üniversitelerinin performanslarına dair raporlar kamuoyu ile paylaşılırken aynı zamanda üç yılın sonunda bazı üniversitelerin düşük performansları dolayısıyla araştırma üniversitesi vasfını kaybedebileceği, aday araştırma üniversitesi iken üstün performansları dolayısıyla üste çıkabileceği, aday araştırma üniversitesi olmadığı halde adaylığa talip olanların performanslarına göre aday araştırma üniversitesi olabileceği bir süreç kurgulanmıştır. Dikkat çekmek istediğimiz önemli bir nokta bugün o gün değil. Yani araştırma üniversitesi ve aday araştırma üniversitesi listesinin performansa göre güncelleneceği gün bugün değildir. Fakat bu performans çıktıları önümüzdeki sene yapılacak son değerlendirme ve listelerdeki düzenleme için önemli bir gösterge olacaktır” şeklinde konuştu.

“315 ilave araştırma görevlisi kadrosu tahsis edilmiştir”

Araştırma üniversitelerine verilen ve verilecek olan desteklerden söz eden Saraç, “2018 yılı içerisinde araştırma üniversitelerine ve aday araştırma üniversitelerine toplam 315 ilave araştırma görevlisi kadrosu tahsis edilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığımız ile koordine bir şekilde yürütülmekte olan bin 416 kapsamında araştırma üniversiteleri ve aday araştırma üniversitelerine 2018 yılında 272, 2019 yılında ise 136 kontenjan tahsis edilmiştir. İlk defa 2018 yılında TÜBİTAK tarafından ‘Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı’ kapsamında araştırma ve aday araştırma üniversiteleri önceliğinde çağrıya çıkılmış ve başvuruda bulunan araştırma ve aday araştırma üniversiteleri desteklenmiştir. Ayrıca 2019 yılında üniversitelerin araştırma performansına dayalı olarak belirlenen kurum hissesi oranlarında araştırma ve aday araştırma üniversitelerine yönelik özel bir istisna tanımlanmıştır ve kurum hissesinin en yüksek dilimi olan yüzde 50 oranında kurum hissesi verilmektedir” diye konuştu.

“İlk 5’e 2020 yılı ödemelerinde ilave verilecek”

Araştırma üniversiteleri için ilave desteklerin sağlanması adına gerçekleştirilen girişimlerin de olumlu sonuçlar verdiğini söyleyen Saraç, 2018 yılı verilerine göre ilk 5’te Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesinin yer aldığını açıkladı. Saraç, “Performansı 2017 ve 2018 yılındaki en yüksek ilk 5 araştırma üniversitesine ilave araştırma ödeneği verilmesi ve bu kapsamda İlk 5’te yer alan araştırma üniversitemizin 2020 yılı ödeneklerinde ilave artış yapıldı. 11. Kalkınma Planı’nda araştırma üniversiteleriyle ilgili 4 politika tedbiri yer alıyor. Bunlar; araştırma üniversiteleri yetkinlikleri dikkate alınarak öncelikli sektörlerle eşleştirilerek, belirlenen hedeflere ulaşmak için oluşturulan projelere dayalı iş modellerinin uygulamaya konulması ve bu işbirliklerinin desteklenmesi ile ilgili bir madde bulunuyor. Bu kapsamda araştırma üniversitelerinin öncelikli sektörlerle eşleştirilmeleri sağlanacaktır. Üniversitelerin, yüksek katma değerli üretimi destekleyecek nitelikte Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri gerçekleştirebilmeleri için araştırma üniversitesi programının güçlendirilerek, bu programa dâhil üniversitelerin özel desteklerle kapasitelerinin arttırılması bir diğer madde. Bu kapsamda araştırma üniversiteleri ile ilgili mevzuat hazırlıyoruz. Araştırma üniversitelerinde doktora sonrası sözleşmeli araştırmacı istihdamının arttırılması ile de ilgili bir madde bulunuyor. Bu kapsamda araştırma üniversitelerine öncelikli alanlarda kullanılmak üzere sözleşmeli doktoralı araştırmacı kadrosu tahsis edileceğini yine burada sizlerle paylaşmak isterim. Dünya akademik başarı sıralamalarında 2023 yılı itibarıyla en az 2 üniversitemizin ilk 100’e ve en az 5 üniversitemizin de ilk 500’e girmesine ilişkin Kalkınma Planı’nda yer alan bu husus ile ilgili olarak da araştırma üniversiteleri öncelikli olmak üzere bu hedefe ulaşma potansiyeli yüksek üniversitelerimiz belirlenecek ve tespit edilecek bu üniversitelerimize 5 yıl süreyle özel destek programı uygulanacaktır” dedi.