Türk masalları derlenerek gelecek kuşaklara aktarılacak

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumuna bağlı Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, özgün ve önemli projelerinden biri olan ‘Türk Masalları Külliyatı-1 (Türkiye Sahası) Projesi’ kapsamında 130 bilim adamının katılımıyla Ankara’da toplantı gerçekleştirdi. Proje ile Türkiye’de anlatılagelen, derlenen, yazılan ve basılan tüm masallar bir araya getirilecek.

Türk Masalları Külliyatı-1 (Türkiye Sahası) Projesi kapsamında 81 il üniversitesinden akademisyenler, Başkent Öğretmenevi’nde düzenlenen toplantıda bir araya geldi. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Muhammet Hekimoğlu, Batı’nın en ciddi baskısının kültürel anlamda hissedildiğini belirterek, “Belki de şu ana kadar yapılmış geniş bir organizasyon ilk defa yapılıyor. Eğer bunun tamamlandığını görürsek de kendimizi bahtiyar hissedeceğiz. Son kültür şurası toplantısında alınan önemli bir karardı bu karar. Bu kararın muhatabı olarak Kültür Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü bu işle vazifelendirildi. Biz yok sayılmış gibiydik. Durumdan vazife çıkardık. Kader geldi şu anda bir güç birliği doğdu. Bu hakikaten güzel bir gelişme. Masalları anlatacaklar, toplayacağız. ‘Sonra ne olacak?’ diye soruyu basit bir şekilde sormak doğru değil. Bu yapılan basit bir iş değil. Birkaç yüzyıldır içine girdiğimiz batılılaşma sürecinde Batı’nın en ciddi baskısını kültürel alanda hissettik. Bu batılılaşma sürecinin etkisi altında ve kendince kimlik tanımlamaya çalışmaya çalışan insanların, bakıyoruz ki Batı karşısında kendi kimliğini unutmak isteyen, bırakın Müslüman kimliğini Türklüğünden utanan zavallıların aslında nasıl bir emperyalizmin kurbanı olduğunu izlemekteyiz. Bu acı karşısında eğer milli ve yerli bir şey yapılacaksa buradan başlanması gerekiyormuş. Bunu başladıktan sonra görüyoruz. Milli benlik ve milli kimlik masallardan başlıyormuş. Buradan çıkan kahramanlar, çizgi filmler ve animasyonlar meselenin sadece akademik bir çalışma olmadığını, aslında çok ciddi bir sosyal proje olduğunu ve milli kimlik çalışma çabası olduğunu anlıyoruz” ifadelerini kullandı.

“Proje yaşayan, canlı bir proje”

Türk Dil Kurumu Başkanı Gürer Gülsevin ise, Türk Dil Kurumunun daha önce yürüttüğü Türk Dünyası Destanları Projesi kapsamında 69 destanın bir araya getirildiğini hatırlatarak, masal projesinin de canlı bir proje olduğunu belirtti. Gülsevin, “Kültürü bütün unsurlarıyla kuşaktan kuşağa masallar, edebiyatın konusu, folklorun konusu ve malzemesidir. Dilin ise temel malzemesi durumundadır. Bu sebeple böyle bir projeyi hazırlayan Atatürk Kültür Merkezi’ne ve ilgili yürütücülere teşekkür ediyorum. Türk Dil Kurumu olarak bu işbirliği içinde olmaktan gurur duyuyoruz. Türk Dil Kurumunda masallardan önce destanlar projesi yapıldı ve 69 tane Türk dünyası destanı bir araya getirildi. Bu projede masal üzerine çalışan en saygın araştırmacılarımızın büyük çoğunluğu var. Projede planlanan şekilde güncellenerek gidiyor. Proje yaşayan, canlı bir proje olarak devam ediyor” dedi.

“Kültür Bakanlığı arşivinde 71 sağlam masal bulduk”

Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, Kültür Bakanlığı bünyesinde arşiv çalışması yapılarak 71 sağlam masal bulunduğunu belirtti. Coşkun, tespit edilen 71 masalın proje kapsamında sunulacağını vurgulayarak, “Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak bu projenin içerisindeyiz. Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğümüz de Kültür Bakanlığı içerisinde Atatürk Kültür Merkezinin yaptığı işlerin hemen hemen aynısını yapıyor. Ama yayın konusunda çok gerideyiz. Genel Müdürlüğümüzde başta halk kültürü olmak üzere, somut olmayan kültürel mirasa dair çalışmalar yapıyoruz. Bu projeye başladıktan sonra bakanlığımız arşivindeki özellikle çok eski zamanlarda kaydedilmiş kasetlerden, siyah beyaz kayıtlara kadar her şeyi topladık. Bakanlığımız arşivinde 435 masal tespit ettik. Bu masalların deşifrelerini yaptık, çalışmalarını yaptık. Bunların büyük çoğunluğunun masal olmadığı ortaya çıktı. Bu elemeler sonucunda 71 sağlam masal bulduk. Onları da deşifre ettikten sonra kullanılmak için hazırlayacağız” diye konuştu.

“Annelerimiz artık çocuklarını masalla uyutamamaktadır”

Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Zeki Eraslan, Atatürk Kültür Merkezinin yaptığı faaliyetlerinden bahsederek, “Türk Masal Külliyatı Projesi, Türkiye’de akademik camianın da, toplumun da beklenti içinde olduğu bir çalışma. Proje son derece mühim. İslamiyet öncesi dönemden günümüze kadar sözlü anlatı geleneği çerçevesinde oluşmuş masallarımız maalesef unutulmaya yüz tutmuştur. Annelerimiz artık çocuklarını masalla uyutamamaktadır. Batı kaynaklı masal tipi toplumumuzu maalesef kuşatmıştır. Kendi köklerimize dönerek; yerli ve milli unsurlar olan masallarımıza gözlerimizi çevirip bu birikimi bir araya getirme hareketi olarak bu çalışmaya başladık. Bu proje hem basılı hem de elektronik ortamda çocuklarımız ve vatandaşlarımıza hizmet etmeyi amaçlıyor. Projenin elektronik ortamdaki tanıtımı yapılıyor. Proje bir veri tabanı üzerinden işleyecek. Bugünden itibaren eylem sürecine geçmekteyiz. Veri tabanına girilen masallar bir editör incelemesinden geçecek, sonra da dil incelemesinden geçecek. Külliyatın bir parçası o zaman olabilecek. 2018’de planlaması yapıldı. 2019’da hayata geçirildi. 2020 ve 2021’de de bu proje devam edecek. Projenin ilk çıktılarını 2020 yılının sonunda elde etmeyi planlamaktayız. Elektronik ortamda hizmet vermeye de 2020 yılının sonuyla 2021 yılının başını bulacaktır. Beklenti toplumumuzda son derece yüksek. Projeyi bahsettiğimiz her kesimden insan projenin nihayete ermesini bekliyor. Projenin akademik incelikleri var. Bunları akademisyenlerimizle konuşuyoruz. Projenin ilk çıktıları, çok uzakta olmayan zamanlarda elimizde olacağını düşünüyorum. Kültür Turizm Bakanlığımızın elinde 435 adet derlenmiş masal var. Türk Dil Kurumunun elinde de 400 kadar bir masal var. Bunlar şu an veri tabanımıza yüklenecek. Masal toplama sürecine de bugünden itibaren geçiyoruz. Yaklaşık 10 bin civarında masalın veri tabanımıza gireceğini de düşünüyoruz. Veri tabanımıza sadece yazılı metinler girmeyecek; sözlü, röportajlar, videolar da sisteme yüklenebilecek” şeklinde konuştu.

Başkent Öğretmenevi’nde gerçekleştirilen toplantıya Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Muhammet Hekimoğlu, Türk Dil Kurumu Başkanı Gürer Gülsevin, Atatürk Kültür Merkezi Başkanı Zeki Eraslan, Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun ve çok sayıda akademisyen katıldı.

Projeyle ilk etapta Türkiye’de anlatılagelen, derlenen, yazılan ve basılan tüm masalların bir araya getirilmesi amaçlanıyor. Böylece Türk kültürünün eşsiz bir hazinesi olan Türk masallarının kaybolmasını önlemek ve gelecek kuşaklara aktarmak hedefleniyor.