’Pabucu dama atılmak’ deyimi buradan geliyor

Bilecik’te düzenlenen Ahilik Haftası kutlamalarında ’usta’ olmak için heyetin önüne çıkan kişinin yaptığı ayakkabılarda hile tespit edilmesi üzerine ceza olarak pabucunun dama atılması ilginç görüntüler oluşturdu.

Bilecik Belediyesi Yaşayan Şehir Müzesi’nde düzenlenen “Ahilik Haftası” kutlamaları saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı.

“Ahilik dürüstlüğü, alçak gönüllüğü, hoşgörü, cömertlik, dayanışmadır”

Törenin açılış konuşmasını yapan Bilecik Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Halit Gölcan, ahiliğin İslam öncesinden başlayarak geliştiğini ve esnaflık geleneğinin İslamiyet’in ortaya çıkmasından sonra İslam’ın ahlak prensipleri ile birleşmesi neticesinde şekillenerek 13’üncü yüzyılda Anadolu’da kurulan temeli yardımlaşmaya dayanan bir teşkilat olduğuna değindi. Gölcan, “Ahilik dürüstlüğü, alçak gönüllüğü, hoşgörü, cömertlik, dayanışma ve çok çalışma gibi değerleri prensip edinmiştir. Ahiliğin temelleri 1171-1262 yılları arasında yaşayan Ahi Evran Veli Hoca tarafından Türkistan’dan gelen esnaf teşekküllerinin bir çatı altında toplanmasıyla temelleri Kayseri’de atılmıştır” dedi.

“Ahilik siyasi boyutları olan bir sistem olarak tarif edilebilir”

Bilecik Ticaret İl Müdürü Şinasi Balta de törende yaptığı konuşmada, ahiliğin siyasi boyutları oplan bir sistem olarak tarif edilebileceğini belirterek “Ahilik, kelime anlamı olarak Arapça kardeşim veya Türkçe akı, cömert, eli açık, anlamında kullanılmaktadır. Terim olarak 18’inci yüzyıldan sonra bir esnaf sanatkâr birliği haline dönünmüş olsa bile, 13’üncü yüzyıldan itibaren Anadolu’da görülmeye başlayan Anadolu’nun vatanlaşmasında ve Osmanlı Devleti’nin kurulmasında büyük bir rol oynayan dini, sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi boyutları olan bir sistem olarak tarif edilebilir. Başka bir açıdan bakıldığı zaman ahiliğin ortaya çıkmasında İslam dininin temel referans kaynakları olan Kur’an-ı Kerim ve Peygamber sünneti onlara dayalı olarak hazırlanan fütüvvet namelerinin etkili olduğunu ifade edebiliriz. Şüphesiz ki Anadolu ahiliğinin kurucusu Ahi Evran’dır” ifadelerine yer verdi.

“Bir mesleğin icrasında 740 tane prensibi esas alıyorsak bunda bir incelik var”

Bilecik Valisi Bilal Şentürk ise yaptığı konuşmasında, “Biz de bugün bu toplantı vesilesiyle Bilecikimizin butik olan bu ilimizin her alanda en iyisini ortaya koymadaki hedeflerinin bir parçası olarak esnaf ve sanatkarlarımızın da hem mesleklerini icra ederken bunu geçmişimizden gelen çoğumuzun farkına varmadığı ve bilgi olarak dağarcığında bulundurmadığı ama 740 tane ayrı prensibi olan ahilik geleneğinin günümüze yansıtılması ve geleceğin inşasından istifade edilmesi noktasındaki çalışmalarımızla ilgili bir kısa vererek konuşmamı toparlamak istiyorum. Bir defa şu an içimizde istikbalin esnaf ve sanatkarları da var. Endüstri Meslek Lisesinden öğrencilerimiz ve gençlerimiz var. Ben kendilerine sordum. ’Esnaf çocuğu olan var mı?’ diye ama hiç var diyen olmadı. Kendileri o zaman bu işi inşa edecekler. Ama neye göre yapacağız bu işi? 740 tane prensibi olan bir husus olduğunda sadece bu bile başlı başına hiç bilgi sahibi olmasak bile insanda bir merak uyandırıyor. Bir mesleğin icrasında 740 tane prensibi esas alıyorsak biz bunda bir incelik var. Bir teferruat var, bir ayrıntı var bir özgünlük var bir nitelik var hususu aklımıza geliyor” dedi.

“Ziyaret ettiğimiz her esnafımıza tabiri caizse bir karne vereceğiz”

Şentürk, hedeflerinin esnaf ziyaretleri yapmak olduğunu ve ziyaretler sonunda esnafa karne vermek olduğunu ifade ederek, “Ahilik enstitüsünde müdürlük yaparak emekli olmuş bir akademisyen hocamız da üniversiteden akademik hocalarımızın katıldığı ilçelerimiz dahil 15 günlük bir eğitim programı düzenlendi. Bu eğitim programında kısmen de olsa esnaf odası başkanlarımız, yerel yöneticilerimiz, mülkidar amirlerimiz, kamu kuruluşlarında görev alan arkadaşlarımız ve esnaflarımız belli bir oranda bilgi sahibi oldular ama biz önümüze bir hedef koyduk. Önümüzdeki günlerde il merkezimizde ve ilçelerimizde ayrı ayrı olmak üzere esnaf odalarımızın başkan ve üyelerinden de komisyonlarda yer almak üzere komisyonlar oluşturuyoruz. Bu komisyonlarımız marifetiyle yıl içerisinde düzenli olarak bir günlük, bir haftalık etkinlik olarak değil, esnaf ziyaretleri yapacağız. Ziyaret ettiğimiz her esnafımıza tabiri caizse bir karne vereceğiz. Müşteri sıfatıyla kamu kurumları sıfatıyla meslek teşkilatları sıfatıyla değerlendirme yapıp o esnafımızın artıları ve eksileri boyutuyla tavsiye mahiyetinde öneri mahiyetinde bilgi mahiyetinde değerlendirmeler paylaşacağız esnaflarımızla” şeklinde konuştu.

“Ahiliği oluşturan bu değerlerin tekrar gün yüzüne çıkması güzel bir şeydi”

Son olarak konuşma yapan Bilecik Belediye Başkanı Semih Şahin ise “Benden önce konuşanlar yeterince ahilikle ilgili tarihi bilgileri bize aktardılar. Benim de konuşmamda bu tarz bir şeyler vardı ama onlar gayet detaylı bunları bize anlattılar. Kendilerine teşekkür ederiz. Ben tekrarlamak istemiyorum. Ahiliği oluşturan bu değerlerin tekrar gün yüzüne çıkmasına aracılık etmesini umduğumuz bu Ahilik Haftası’nın kutlu olmasını diliyor, bütün katılımcılara teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.

Ceza olarak pabucu dama atıldı

Protokol konuşmaları sonrası devam eden programda ahi heyetine ustalığa geçmek için müracaat eden kişilerin yaptığı eşyalar getirildi. İlk olarak usta olmak isteyen kişi, yaptığı pabuçları getirirken bunlar heyet tarafından beğenilmedi. Ahi Baba hileli malzeme kullanıldığı gerekçesi ile şahsa ustalık vermezken ceza olarak da pabuçları dama attırdı. Ardından terzi ustasının yaptığı malzemeler beğenilerek kendisine ustalık verildi. Şahsa temsili ’Şet Kuşatma’ töreni gerçekleştirilirken esnaf olmaya aday yamak ve kalfaların usta ilişkisi işlendi. İşini ehli ile yapmayan yamak ve kalfaların pabuçları dama atılırken günümüzde kullanılan “pabucu dama atılmak” teriminin o günlerden bugünlere geldiği de anlatıldı.

Tören, İl Kutlama Komitesi tarafından, Bilecik’in Ahisi seçilen Feyzullah Akça’ya çeşitli hediyeler verilmesinin ardından sona erdi.

Programa Bilecik Valisi Bilal Şentürk, Bilecik Belediye Başkanı Semih Şahin, Bilecik İl Jandarma Komutanı Kıdemli Albay Uysal Ağaoğlu, Bilecik Ticaret İl Müdürü Şinasi Balta, Bilecik Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Halit Gölcan, kurum müdürleri, sivil toplum örgütleri ve siyasi parti temsilcileri ile çok sayıda esnaf katıldı.