(Özel) İpekte hasat zamanı

Bursa’nın tarihi zenginliklerinden biri olan ipek üretiminde önemli adımlar atılıyor. İpeğin hak ettiği değeri kazanması için Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin de desteklediği çalışmalar sürerken, kozaların hasadı başladı.

Bursa’nın dağ ilçelerinde açılan 16 dokuma atölyesi ile ipekçilik yaşatılırken, kırsaldaki vatandaşlar için de ek gelir kaynağı sağlanıyor. Ayrıca belirlenen bazı kırsal mahallelerde Bursa Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (KOZABİRLİK) ve Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle ipek böceği yetiştiriciliği gerçekleştiriliyor. 6 yıl önce Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan ’Bursa İpek Böceği Hayat Buluyor’ projesi dahilinde 450 kişi istihdam edilerek, dağ yöresinde yaşayanlara katkı sağlandı. Harmancık’ın Karaca Mahallesi ve İnegöl’ün İhsaniye Mahallesi’nde ipek böceği yetiştirmek için 4-5 yıl önce dikilen dut ağaçları da belirli seviyeye ulaştı. Önümüzdeki yıllarda bu mahallelerde ipek böceği yetiştiriciliğinin artması hedefleniyor. Bursa’da üretilen ipeklere Amerika, Kanada, japonya’dan sipariş geldi.

Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Umurbey İpek Üretim ve Tasarım Merkezi’nde yaptığı açıklamada, Bursa’nın çok farklı özellikleri olduğuna işaret ederek, ipek ve ipek böcekçiliğinin bunlardan sadece bir tanesi olduğunu ifade etti. İpeğin ve üretiminin son yıllarda kaybolmaya yüz tutmuş, değişim ve dönüşümle beraber eski orijinalliğini muhafaza etmeye çalıştığını belirten Aktaş, “Bu manada farklı projeler ortaya konması adına hamleler yapıyoruz. Umurbey İpek Üretim ve Tasarım Merkezi’nde aylık 400 kilogram ipek üretiliyor. İpekçiliği geleneksel usullerle devam ettirerek atalarımızın kültürüne sahip çıkılmaktadır. Bunu yaparken geleneksel metotlardan dolayı sadece yüzde 5 gibi bir elektrik sarf ediliyor. Dağ yöresinde 16 atölyede yaklaşık 450 civarında kişi konu ile alakalı istihdam edilmektedir. Şimdiye kadar binden fazla halı dokuma, 180 kişiye kumaş dokuma sanatı öğretildi” dedi.

Hereke halısının dünyada tek orijinal olarak üretildiği yerin Bursa olduğunun altını çizen Aktaş, “Harmancık’ın Karaca Mahallesi ile İnegöl İhsaniye Mahallesi’nde 4-5 yıl önce 2 dut bahçesi tesis edilmişti. Bu yıl da ilk defa bu bahçelerden koza üretimini gerçekleştirdik. Yurtiçi ve yurtdışı fuarlarına iştirak ediyoruz. Bu yönüyle de yeni pazarlar bulmaya çalışıyoruz. İpekçilik ve ipek böceği konulu 65’in üzerinde lisans ve lisans üstü tez yazıldı. Amerika, Kanada, Belçika, Japonya gibi ülkelerden siparişler aldık. Bu artarak devam etmektedir. Cari açığın konuşulduğu, ihracatın zaruret olduğu dönemde bunların olması sevindirici. Bursa’nın turizm potansiyeline artmasına paralel olarak ipek ve ipek böceği ile alakalı çok daha önemli açılımlar sağlayacağımızı düşünüyorum. Projenin yaşaması ile alakalı süreci istikrarlı ve kararlı şekilde devam ettiriyoruz” diye konuştu.

Bursa’nın ciddi bir turizm potansiyeli olduğunu dile getiren Aktaş, “Bu tabii ciddi bir avantajdır. Yakında başlayacağımız Bursa markası ve turizm mastır planı ile beraber Bursa’yı farklı ülkelere açmanın derdindeyiz. Mesela Malezya potansiyel olarak yükselmeye başladı. Uzakdoğu’da Singapur, Japonya gibi ülkelerin de Bursa için önemli bir turizm potansiyeli olacağını yürekten inanıyorum. Bursa’ya gelenin bu özellikleri görmek ve yaşamakla birlikte Bursa’ya dair bir şeyleri alıp götürmesi lazım. Bu manada ipek bana göre hem ekonomik katma değeri olan, hem de sektörün yaşatılması için önemli bir alt yapı olacaktır. Dolayısıyla turistler için farkındalık ortaya koyacak bir konu. Ben yeni çalışmalarla beraber cazibe merkezi oluşturacağını düşünüyorum” diyerek sözlerini noktaladı.

Umurbey İpek Üretim ve Tasarım Merkezi Atölyeler Üretim Sorumlusu Mehmet Ünal, 6 yıl önce başlatılan proje ile 30 yıldır yapılmayan ipek imalatının tekrar yapıldığını söyleyerek, “Bu proje ile Muradiye İpek Fabrikası’nı ve Umurbey İpek Üretim ve Tasarım Merkezi’ni meydana getirdik. Daha sonra dağ yöresinden 16 mahalleye atölye açtık. Biz bu mahalleleri seçerken şuna dikkat ettik. Köylülerimizin burada 12 ay boyunca bu işten ekmek yemesiydi. Kozalar köylerde bakılıyordu, ama bunun katma değeri mahalleliye dönmüyordu. Maksadımız atölyeleri açıp kendi üretikleri kozalarla kendi ipeklerini elde edip, 12 ay boyunca kazanç sağlamalarıdır” dedi.

Bursa’da genelde damızlık koza imal edildiğini belirten Ünal, “Türkiye’nin her yerinde ipek böcekçiliği yapılıyor. Yüzde 60’ı Diyarbakır’da yapılıyor. Türkiye genelinde 80 ton kadar kuru koza rezervi var. Yaş kozaya tekabül ettiğimizde 160 ton yaş koza çıkıyor. Az, ama hiç yoktan iyidir. İpek böceği bakmak isteyen köylülerimiz müracaat ediyorlar. Tabii ipek böceğine bakması ve en az 30 kilogram yumurta açabilmesi için elinde 45 dut ağacına ihtiyacı var. 45 dut ağacı elinde bulunan köylülerimiz bize haber veriyor. Köylümüz 30 kilo koza için 15 metrekare alanı hazırlıyor. Temizlenmesi yapılıyor. Burasının ısı ve rutubeti ayarlandıktan sonra yumurtalar 3-4 gün içinde çatlıyor. Çatlayan yumurtalardan çıkan böceklerin tam mevsimi yok. Mayısla haziran arasında bizler ’dut yaprağı kuzu kulağı kadar oldu’ deriz. O zaman yumurtaların açılması lazım ki bebek kurtçuklar körpe yaprakları yesin. Hızlı büyüyen bir canlı. Kozasını öreceği seviyeye gelene kadar 10 bin kat büyüyor. Bakımı yaklaşık 24 gün sürüyor. 24 gün bakımı esnasında 5 defa uykuya yatıyor. Her uykudan kalktığına 1 yaş diyoruz” ifadelerini kullandı.

Karaca Mahallesi Muhtarı Seyid Ahmet Öztürk, “Geçen dönem bize yarım kutu böcek vermişlerdi, fakat biz onları yaşatamadık. Sanırım bir hastalık çıkmıştı. Bu sene de aradılar, getirmelerini söyledim. Önce eve koyduk. Baktım odaya sığmaz hale geldi. Ondan sonra köyün kullanılmayan okuluna koyduk. Tezgahları dizdik. Köylümüz görsün, örnek olsun, bir dahaki döneme istesinler diye bu okulda yapma kararı aldık. Aşağı yukarı 4-5 bin TL getirisi olur. Hiçbir masrafı yok, tek yedikleri şey dut yaprağı” şeklinde konuştu.