(Özel) 5 asırlık göz nuru; Çanakkale halısı

Osmanlı’dan günümüze intikal eden Çanakkale halısı, bugün Çanakkaleli halıcılarda metrekaresi ortalama bin liradan satılmaya devam ediyor.

Osmanlı devrinde Çanakkale’nin Çan ve Ayvacık ilçelerindeki köylüler tarafından titizlikle dokunarak evleri süsleyen Çanakkale halısı, günümüzde hala satılmaya devam etse de, eskisi kadar üretilmiyor. Ege ve Akdeniz desenlerini içinde barındıran ve baştan sona uzun soluklu bir el emeği ile ortaya çıkan Çanakkale halısı, bugün yalnızca Ayvacık’ta az sayıda kişi tarafından imal edilmeye devam ediyor. Çanakkaleli halıcılar tarafından genellikle metrekaresi bin liradan satışa çıkarılan tarihi halı, meraklıları tarafından hala incelenmeye ve satın alınmaya devam ediyor.

“Bunlar bir sanattır, bir kültürdür”

Dedesinden kalan halıcılık mesleğini 3. kuşak olarak 25 senedir Çanakkale’de icra etmeye devam eden Murat Poyraz, unutulmaya yüz tutmuş Çanakkale halısı hakkında bilgiler verdi. Dükkanında yaklaşık 100 sene öncesine ait eskimiş Çanakkale halılarının haricinde yeni yapım Çanakkale halısı da bulunan ve tarihi halının kendine özgü, asırlık bir geçmişi olduğunu vurgulayarak konuyla ilgili görüşlerini paylaşan Murat Poyraz, “Çanakkale halısı, yöreye ait, kendine mahsus çok güzel desenleri ve renkleriyle özel bir gelenek. Her şeyi kuzu yünüdür. Üzerinde farklı farklı desenler bulunuyor. Bu desenler, Akdeniz ve Ege’den toplama desenlerden oluşuyor. Değişik boylarda ve ebatlarda bu gelenek günümüze kadar aktarıldı. Ama maalesef son dönemde Anadolu’daki halı tezgahlarımızda çok sayıda kapanmalar oldu. Bu ürünlerin yeniden gündeme getirilip çoğaltılmasını arzu ediyoruz. Bunlar bir sanattır, bir kültürdür. Bunun kaybolmasını istemiyoruz. Biz de elimizden geldiği kadar bunları gündeme getirip ayakta durmaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.

“400-500 senelik bir gelenek”

Tarihi halının geçmişi hakkında da bilgiler veren Poyraz, “Çanakkale halısı, Osmanlı’dan günümüze kalan 400-500 senelik bir gelenek. Bizim bildiğimiz bu. Belki daha da evveliyatı vardır. 80-100 senelik halıları da bu dönemde görebiliyoruz. Ama pek yenisi çıkmıyor artık. Çan ve Yenice’de bu işler bitti, Ayvacık’ta da çok az dokunuyor. Artık herkes, istediği halının ebadını, rengini bulmakta zorluk çekiyor. Çanakkale halımızın bir metrekaresi bin lira civarında. Ebatlar büyüdükçe fiyat yukarı doğru çıkıyor. Bir kuzunun üstünden yün kırpılıp, boyanıp, iplik haline getirilip dokunması ve ardından bitene kadarki işlemler hep elden geçiyor. İmalatçının da emeklerinin karşılığını alması bu zamanda zor olduğu için dokumalara biraz ara verdiler. Belki önümüzdeki senelerde bu konuyu yeniden gündeme getirirler” dedi.