Osmanlı Devletinin ilk telsiz ve telgraf istasyonu

Osmanlı Devleti’nin 1906 yılında Afrika’daki topraklarıyla iletişim kurmak için kurduğu ilk telsiz telgraf istasyonu Patara Antik Kenti’nde tanıtıldı. Kaş ilçesi sınırları içerinde yar alan Patara Mahallesi’nde, Sultan 2. Abdülhamid tarafından hayata geçirilen Osmanlı’nın ilk telsiz telgraf istasyonu açılışının 113. yıldönümü anısına etkinlik düzenlendi. Eski çağlarda Likya uygarlığının başkentliğini yapan Patara Antik Kenti’ndeki etkinliğe, Antalya Valisi Münir Karaloğlu, Kaş Kaymakamı Ulaş Akhan, Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş, İl Kültür ve Turizm Müdürü İbrahim Acar, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi ve Patara Kazıları Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık da katıldı.

“Antalya’nın gelecekteki teknoloji üssü olacak”

Patara Meclis Binasında gerçekleşen etkinlikte konuşan Antalya Valisi Münir Karaloğlu, Patara’da bugüne kadar önemli bilimsel işler yapıldığını vurgulayarak, “1900lü yılların, 20. yüzyılın başı, Osmanlı’nın hasta adam dendiği, yavaş yavaş tarihten çekilmek üzere olduğu bir dönemde gününün son teknolojisini uygulayabilecek, takip edebilecek bir ülke olduğunu burada görüyoruz. Tarihimizden de insanımızdan da medeniyetimizden de bahsederken, çekinerek bahsetmeyin. Bu millet her çağda, çağının gerekleri neyse onun peşinde olmuştur. Dün böyleydi, bugün de böyle. Bugün de biz 4,5G, 5G teknolojisine en erken geçen ülkelerden değil miyiz? Öyleyiz. Osmanlı tarih sahnesinden çekilmiştir ama her şeyiyle bizimdir. Onu sahiplenmek bizim görevimizdir. O gün en son teknoloji olan telsiz telgrafın bir istasyonu burada, biri Trablusgarp Derne’de ve haberleşilebiliyor. Bir telekomikasyon var. Çağının gerektirdiği bir haberleşme sistemi kurulmuş. Patara’daki telsiz telgraf istasyonu inşallah Antalya’nın gelecekte Türkiye’deki en önemli teknoloji üslerinden biri olacak. Biz Antalya’nın yazılımda, siber güvenlikte, yapay zekada ve datada merkez olmasını arzu ediyoruz. İnşallah onun temeli de Patara’daki bu telsiz telgraf istasyonu olsun.” dedi.

Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş da “Anadolu birçok medeniyete ev sahipliği yapmış kadim bir coğrafyadır. Geçmiş dönemlere ait tarihi ve kültürel birçok uygarlık kalıntılarını barındıran Patara’da Osmanlı Devleti’ne ait II. Abdülhamit Han döneminde yapılan haberleşme ağı, bizi çok heyecanlandırdı. Tarihimizi, kültürümüzü, yarınlarımızı korumak ve yaşatmak için mücadele edeceğiz.” diye konuştu.

“İstasyonun müzeye dönüştürülmesini istiyoruz”

Patara Kazıları Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık ise “Likya Birliğinin başkenti Patara, tarihin derinliklerinden gelen antik kalıntıların yanında Osmanlı Devleti’nin çok özel ve önemli bir yapısını da barındırdığını ifade ederek, “Osmanlı Devleti’nin bu ilk telsiz telgraf istasyonu, Patara’nın bir diğer dünya mirası deniz feneri kadar önemlidir. Arkeolojik alanlardaki ekiplerimizin üçte ikisini istasyonlara yönlendirdim. Çalışmaların bir süre daha devam etmesi gerekiyor. Nihai arzumuz, istasyonun yapıldığı şekliyle restore edilerek, bir bölümünde aktif iletişim hizmetlerinin de yapılacağı müze haline dönüştürülmesidir.” ifadelerini kullandı.

Konuşmaların ardından, Antalya Büyükşehir Belediyesi Bandosu ‘Osmanlı Marşları’ konseri verdi. Etkinlik alanında Patara Likyalı Yörükler, halkoyunları gösterisi sundu. ‘Telsiz’ konulu fotoğraf ve resim sergisi açıldı.

Vali çadırdan telsizle konuştu

Osmanlı Telsiz Telgraf İstasyonu Kalıntıları bölgesinde ise Telsiz Haberleşme Etkinliği düzenlendi. Alanda kurulan beş çadırdan birini gezen Vali Karaloğlu, buradan Ankara’daki AFAD’a telsizle bağlanarak konuştu. İki gün boyunca dünya genelinde yapılacak etkinlikle Türkiye, Patara ve 1906’da başlayan Osmanlı telsizciliği tanıtımının amaçlandığı belirtildi. Bu kapsamda 200’den fazla ülkeyle telsiz telgraf bağlantısı kurulacağı kaydedildi.

Etkinlik Yürütme Komitesince yapılan yazılı açıklamada, Osmanlı Devleti’nin ilk telsiz telgraf istasyonunun önemini anlatmak ve kamuoyunun dikkatini çekmek üzere 113 yıl sonra etkinlik düzenlendiği kaydedilerek, bu çerçevede bilimsel bir yayınla tarihsel ve arkeolojik ayrıntıları literatüre kazandıracak telsizcilik tarihimizin başlangıcını oluşturan bu istasyonun, ileride restore edilerek ayağa kaldırılmasının hedeflendiği bildirildi.