Işık: “Dünyada NGS’lerin yakınında tarım yapılıyor”

Gülnar Ziraat Odası Başkanı Hacer Emiş Işık, dünyada birçok tarım ülkesinde nükleer santraller bulunduğunu ve bu santrallerin yakınında tarım yapıldığını belirterek, Fransa’da bunu gözleriyle gördüğünü söyledi. Mersin’de yapımı devam eden Akkuyu NGS’nin de bölge tarımına olumsuz etkisi olmayacağını ifade eden Işık, yanlış algı ve bilgi eksikliğinin giderilmesi için devlet desteğine ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Rusya Devlet Atom Enerjisi Kurumu ROSATOM tarafından Mersin’in Gülnar ilçesi Büyükeceli Mahallesi’nde yapımı devam eden Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) bölge tarımına etkilerine yönelik tartışmalar sürerken, Gülnar Ziraat Odası Başkanı Hacer Emiş Işık’tan farklı bir değerlendirme geldi. Türkiye’nin ilk nükleer santrali olma özelliğini taşıyan Akkuyu NGS’nin bölge tarımını olumsuz etkilemeyeceğini, Fransa’ya yaptığı nükleer santral gezisiyle anladığını dile getiren Işık, izlenimlerini anlattı.

2015 yılında Mersin ve Sinop’tan bir grupla beraber Uluslararası Atom Enerjisi Kurumunun davetlisi olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı koordinasyonunda Fransa’ya teknik bir gezi yaptıklarını aktaran Işık, Fransa’daki çeşitli nükleer santralleri ziyaret ettikten sonra kafasındaki soru işaretlerine cevap bulduğunu ifade etti. Işık, “Akkuyu NGS’nin bölgemizdeki tarıma olumsuz etkisi olmayacağını Fransa’ya yaptığımız NGS ziyareti sırasında gözlemledim. Dünyada tarım ülkesi olarak görülen ülkelerin tamamında NGS var. Örneğin dünya tarım ihracatında birinci sırada yer alan Amerika, yine ilk sıralarda yer alan ve benim de ziyaret ettiğim Fransa. Bu gezi öncesi nükleer güç santrallerinin tarıma olumsuz etkileri olabileceği düşüncesindeydim. Fransa’ya yapılan bu ziyarette, CEA Marcoule, Flamanville nükleer enerji santrallerini ziyaret ettik. Nükleer santrallerin yakınında tarımsal üretimin sürdüğünü gördüm. Bağcılık sürüyor, her türlü tarım ve hayvancılık var. Nesillerdir tarım ürünleri üretiyorlar ve dünyanın farklı ülkelerine ihraç ediyorlar. Turizm sürüyor, balıkçılık sürüyor. Nükleer enerji santrallerinin tarım faaliyetleri üzerine etkileri hakkında Fransız yetkililere doğrudan sorularımızı sorduk. Sonuç olarak, Akkuyu NGS’nin Gülnar’da tarıma herhangi bir zararı olacağını düşünmüyorum” dedi.

“Devletin desteğine ihtiyaç var”

Bu konudaki olumsuz görüşlerin bilgi eksikliğinden kaynaklandığını dile getiren Işık, “Bizim ülkemizde ‘NGS etrafında üretilen ürünlerde radyasyon olur’ algısının giderilmesi için devletin desteğine ihtiyaç var. Gözlerimle görene kadar benim de endişelerim vardı. Bu konuda bilimsel verilerin ve gerçeklerin halka aktarılması gerek. Bölgede üretilen tarım ürünlerinin satışı noktasında oluşacak olumsuz algıyı ortadan kaldırmak gerekiyor. Bu algının devletin organik üretime, iyi tarım uygulamalarına vereceği destekle; belgelendirme, etiketlendirme ve sertifikalandırma yoluyla ortadan kalkabileceğine inanıyorum. Bu konuda devletin katkı sağlaması, bilgilendirmesi, kafalardaki soru işaretlerini gidermesi çok önemli” diye konuştu.

“Gözlerimle gördüğüm gerçeklerden sonra ’acaba’ kelimesi bende yok oldu”

Dünyanın en büyük tarım ürünü ihracatçılarından olan Fransa’nın, elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 77’sini nükleer güç santrallerinden karşıladığını belirten Işık, “NGS ziyaretim sırasında bölgede yaşayan, üretim yapan kişilerle, kanaat önderleriyle, belediye başkanlarıyla, siyasilerle görüş alışverişinde bulundum. 1955 yılından beri orada NGS var. İyi tarım, organik tarım yapıyor olduklarını, nükleer üretiminden bu yana iklim değişikliği olmadığını, ihracatta sıkıntı olmadığını bize ifade ettiler. Bölgede tarımsal üretim ve satış yapamıyor olsalar zaten üretim orada biterdi. Gezdiğim santrallerin yakınlarında, üzerinde meyveleri olan badem ağaçları vardı. Santral bölgelerinde biberiyelerin çiçeklendiğini görünce bende de NGS’nin tarımımızı olumsuz yönde etkilemeyeceği kanaati oluştu. Nükleer santral kurulmasıyla ilgili bizlerin hiçbir sıkıntı yaşamayacağı kanaatiyle ülkeme döndüm. Bundan önce başkaları ne derse, biz o yönde ’acaba böyle mi’ diye düşünmekteydik. Gözlerimle gördüğüm gerçeklerden sonra ’acaba’ kelimesi bende yok oldu. Ülkeme dönünce orada çektiğim fotoğrafları ilçe kaymakamımızla birlikte tüm halkımızı, muhtarlarımızı davet ederek slayt gösterisinde çiftçilerimizle paylaştım, izlenimlerimi aktardım” ifadelerini kullandı.

“NGS’ler ülke ekonomisini canlandırıyor”

“NGS’ler ülke ekonomisini canlandırıyor” diyen Işık, “Fransa’da nükleer santralin, hatta atık toplama merkezlerinin olduğu yerlerde bile ekonomik katkının çok fazla olduğu görülebiliyor. Gülnar’da da aynı olumlu gelişmenin, ekonomik canlanmanın görülebilmesi için atılması gereken adımlar var” değerlendirmesinde bulundu.

Gülnarlıların Akkuyu NGS’den daha çok faydalanmaları gerektiğini söyleyen Işık, şöyle devam etti:

“Akkuyu NGS, Gülnar merkeze 30 kilometre mesafede yapılıyor. İlçemize ekonomik katkısı olacağı ortada. Ancak ilçe merkezi ve NGS arasında yol yapılması çok önemli. Bizlerin, bu bölgeye gelecek, burada yaşamını sürdürecek, burada konaklayacak insanların geliş gidişini Gülnar’a çekebilmemiz, Gülnar’ın yaşanabilir bir ilçe haline getirilmesi lazım. Burada çalışan insanlar daha çok Silifke’de ikamet ediyor. Elbette çevre ilçeler ve bölgeler de NGS’den yararlansın ama Gülnar işçisinin, esnafının, çiftçisinin bu nükleer tesisten yararlanabiliyor olması lazım. Bölgede sosyal tesisler, apart oteller olmasının sosyal canlılığı arttıracağını düşünüyorum. Gülnar’da NGS ile birlikte değişim umudumuz var. Çünkü NGS’ler bulunduğu alanda ekonomik ve sosyal canlılık ortaya çıkarıyor.”

Dünyada tarım ülkesi olan ülkelerde çok sayıda NGS var

Dünyada, tarım ihracatının ilk sıralarında bulunan ülkelerin tamamında nükleer santraller yer alıyor. 98 santralin işletmede, 2 reaktörün de inşa halinde olduğu ABD’nin tarım ürünü ihracatı 102 milyar dolar; 1 santralin işletmede olduğu Hollanda’nın 86,5 milyar dolar; 7 santralin işletmede olduğu Almanya’nın 63,5 milyar dolar; 46 santralin işletmede, 11 santralin de inşa halinde olduğu Çin’in 63 milyar dolar; 2 santralin işletmede olduğu Brezilya’nın 47,7 milyar dolar; 58 santralin işletmede, 1 santralin de inşa halinde olduğu Fransa’nın ise 41,8 milyar dolar tutarında.