Fransız diplomat Emmanuel Bonne Tahran’da

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Danışmanı Emmanuel Bonne, bugün Tahran’a gelerek İran Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Şamşani ile görüştü.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Danışmanı ve Orta Doğu Uzmanı Fransız diplomat Emmanuel Bonne, İran ile ABD arasında yaşanan nükleer krizini görüşmek ve tansiyonu düşürmek amacıyla Tahran’a ziyaret gerçekleştiriyor. Bonne, Tahran temasları kapsamında İran Ulusal Güvenlik Konseyi sekreteri Ali Şamşani ile bir araya geldi. Aynı zamanda Orta Doğu Stratejik Araştırmalar Merkezi’nde (ORSAM) misafir öğretim üyesi olarak görev yapan akademisyen Abas Aslani, sosyal medya hesabı üzerinde toplantıya dair ilk açıklamaları paylaştı. Aslani paylaşımlarında, Macron’un danışmanı Emmanuel Bonne’un “İran’da arabulucu olarak bulunmuyorum. Yalnızca, ABD’den Tahran’a bir mesaj iletiyorum. Emmanuel Macron, ABD ile İran arasındaki ekonomik savaşta ateşkes sağlayacak ortak girişimlerin peşindeydi ve bölgede sakinleşmenin sağlanabileceğine inanıyor” dediğini öne sürdü. Aslani bir diğer paylaşımında ise Fransız diplomatla görüşen Şamşani’nin “ABD, Avrupa’nın bağımsızlığını elinden alarak esir etti. Nükleer taahhütlerin adım adım azaltılması, İran’ın değiştirilemez bir stratejisidir” dediğini iddia etti.

Ziyaretin amacı İran krizini hafifletmek

Fransa Cumhurbaşkanı’nın Danışmanı Emmanuel Bonne tarafından gerçekleştirilen ziyaret, 2015 tarihli Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nın (KOEP) İran’ın nükleer programına yeniden dahil edilmesini sağlama amacıyla düzenleniyor. Fransız diplomat Bonne, Elysee Sarayı tarafından krizi hafifletecek faktörler oluşturması göreviyle 2 günlük bir programla gönderildi. Uzmanlara göre, Avrupalı diplomatlar Tahran ile Washington arasındaki krizin yumuşamasını bekleyip zaman kazanmaya çalışırken Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, krizle ilgili durumu kurtaracak acil bir çözüm bulmak amacıyla Avrupa’nın diplomatik çabalarına öncülük etmeye çalışıyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) bugün düzenleyeceği acil durum toplantısında İran’ın nükleer programını tartışacak.

“Herekes zaman kazanmaya çalışıyor”

ABD Başkanı Donald Trump’ın, tek taraflı bir şekilde ABD’nin 2018 anlaşmasından geri çekileceğini açıklamasının ardından İran zenginleştirilmiş uranyum depolama seviyelerini arttırmaya başladı ve bu durum sallantıdaki anlaşmanın ortadan kalkacağı endişesini doğurdu. Anlaşmanın dağılması ve İran’ın nükleer silah olarak kullanılma potansiyeline sahip zenginleştirilmiş uranyum seviyelerini arttırması halinde Orta Doğu’da ABD ve müttefiki İsrail’in de dahil olacağı bir savaş çıkmasından endişe ediliyor. Avrupalı bir diplomat “Zaman kazanıyoruz, İranlılar da öyle. ABD’den gelecek sembolik bir jeste karşılık, İran’ı yeniden gemiye bindirmeliyiz” dedi.

Uzmanlar, Avrupalıların konuyla ilgili çabalarının iki aşamalı olması konusunda hemfikirler. Uzmanlara göre ilk aşama, İran’ı zenginleştirilmiş uranyum seviyelerini arttırmayı durdurmaya ikna etmek. İkinci aşama ise, ABD Başkanı Trump’ı İran’ı felç etmek için uyguladığı yaptırımlardan bazılarını askıya almasını sağlamak.

Londra merkezli düşünce kuruluşu Chatham House’da İran Araştırmacısı Sanam Vakil, “Bu oyunun sonunda müzakere masasına oturulması için tüm olay, iki taraf için de yapışıp kaldıkları köşelerinden çıkmalarını sağlayacak uygun ortamı oluşturmak. İran, müzakere masasına yeniden oturmak için, yaptırımların hafifletilmesi gerektiğini açıkça belirtti” dedi.

Macron’un 2017 başkanlık kampanyası süresince savunma danışmanlığı yapan ve Fransa BM Eski Askeri Misyon Şefi Dominique Trinquand “Bana göre, Fransa’nın uzakta olmasının avantajından faydalanarak yaşanan krizde hem İran’a hem de ABD’ye fayda sağlayacak bir çözüm arayışındaki Emmanuel Macron oldukça kötü bir pozisyonda” dedi.

Macron Tahran’a mı gidecek?

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani geçtiğimiz günlerde, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un aktif bir şekilde arabuluculuk yaptığını söyledi. Emmanuel Macron’un geçtiğimiz yıl düzenlediği ziyaret, Fransız bir liderin Tahran’a 1976 yılından sonra ilk gelişiydi.

Washington merkezli Hudson Enstitüsü’nde Kıdemli Araştırmacı Michale Pregent durumu “Konu balistik füzeler olduğunda ve İran’ın bölgesel tutumu söz konusu olduğunda Fransa oldukça sert bir dil kullanabiliyor. Bu nedenle İran krizinde Macron’un tutumunun aslında Trump’ınkini desteklediğine inanıyorum” şeklinde yorumladı.

Tüm açıklamalara rağmen Fransız medya raporları, Cumhurbaşkanı Macron’un İran Cumhurbaşkanı Ruhani ve İran’ın dini lider Ayetullah Hamaney ile buluşma ihtimalinden bahsediyor.