“Çocuklar sosyal medya yoluyla ekonomik olarak sömürülüyor”

Çocuğun sosyal medyadaki mahremiyetine ilişkin düzenlenen panelde konuşan Arş. Gör. Esra Gültekin, ileler çocuklarının fotoğraflarını belki masum şekilde paylaşıyorlar ama bir süre sonra reklam teklifleri alıyor, ekonomik kazanç elde ediyorlar. Çocuklar ekonomik olarak sömürülüyorlar. 15 yaş altı çocukların çalıştırılması hukuken yanlış” dedi.

20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü Çocuk(luk) Yap(ma) paneli öğrencilerin katılımı ile İstanbul’da bir üniversitede gerçekleşti. Çocuğun sosyal medyadaki mahremiyetinden, çocuk eğitiminde alternatif eğitim yöntemlerinden çocuklara etkisine kadar geniş bir çerçevede çocuklara bakış ele alındı. Programa konuşmacı olarak katılan Araştırma Görevlisi Esra Gültekin konuyla ilişkili önemli açıklamalar yaptı. Gültekin, “Sosyal medyada paylaştığınız bir şeyi kimin depoladığını bilemezsiniz. İnternette dolaşıma giren bir içerik tamamen yok olmaz. Dijital kayıtların silinmesi çocuğun büyüdüğünde yeni bir sayfa açma ihtimalini elinden alıyor” dedi.

“Çocukların yüzde 90’ı 2 yaşına gelene kadar sosyal medyada bir şekilde yer alıyor”

İhlal konusunda Dünya geneli ile Türkiye istatistikleri paralel gittiğini belirten Araştırma Görevlisi Esra Gültekin, “Tamamen internet ortamına doğan çocuklar var. Hem içine doğanlar hem sonradan dâhil olanlar internet kullanımını içselleştirdiler. 2018 verisine göre, nüfusun yüzde 63’ü aktif internet kullanıcısı. Günde ortalama 2 saat 42 dakika sosyal medyada zaman geçiriyorlar. Kızlara göre daha çok erkekler zaman geçiriyor. Nüfusun üçte biri 25-34 yaş arası internet kullanıyor. Amerika merkezli çocuk kurtarma koalisyonu verilerine göre çocukların yüzde 90’ı 2 yaşına gelene kadar sosyal medyada bir şekilde yer alıyor. Dijital ayak izi bırakılıyor. Sosyal medyada 2 yaşındaki bir çocuğun ayak izi, yani bıraktığı görüntü bir yetişkinden daha fazla. Çocuklar bu ayak izinin sınırlarını kendileri çizmediği gibi bu nu kontrol da edemiyor” ifadelerini kullandı.

“İnternette dolaşıma giren bir şey tamamen yok olmaz”

Konuşmasına devam eden Gültekin, “Teknik problemlerimiz var. Sosyal medyada paylaştığınız bir şeyi kimin depoladığını bilemezsiniz. Öngörülemez bir alandasınız. İnternette dolaşıma giren bir içerik tamamen yok olmaz. Unutulma hakkı, dijital kayıtların silinmesi çocuğun büyüdüğünde yeni bir sayfa açma ihtimali elinden alınıyor. Çocuk bu durumdan psikolojik olarak etkileniyor. Bu kanı üzerinden sürekli odaktasınız, takip ediliyorsunuz. Hayat boyu bu ilgi sürdürülemez. Bir anda gerçek hayatla karşılaştığınızda bunun yaratacağı travmalar büyük etkilere neden olabilir. Çocuk oyuncuların ilerleyen yaşlarda intihar vakalarını haberlerde gördüğünüzde sıradan insanlardaki etkiler tahmin etmek mümkün olmayacaktır” şeklinde konuştu.

“Çocuklar ekonomik olarak sömürülüyor”

Son olarak çocuklarda ekonomik istismar hakkında bilgi veren Gültekin, “Aileler çocuklarının fotoğraflarını belki masum şekilde paylaşıyorlar ama bir süre sonra reklam teklifleri alıyor, ekonomik kazanç elde ediyorlar. Çocuklar ekonomik olarak sömürülüyorlar. 15 yaş altı çocukların çalıştırılması hukuken yanlış. Çalıştırılırken eğitim engeli, fiziksel ruhsal ahlaki gelişimi de doğrudan zarar görüyor. Anne babalar çocuğun rızasının olduğunu söylüyor. Bir hukuka aykırılık varsa tarafın rızası bu hukuka aykırılığa hukuku uygun hale getirebilir. Ancak bu rızanın bilinçli şekilde verilmesi gerekir” diye konuştu.