Türkiye’de bayram gazetesi geleneği vardı. Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramında  ulusal gazateler yayınlanmaz, gazeteciler yılda  bir kaç gün tatil yaparlardı. Onların yerine illerin Gazeteciler Cemiyeti “Bayram Gazeteleri” çıkarırlardı.

İstanbul, Ankara, İzmir gazeteciler cemiyetleri 1946-1993 yılları arasında özellikle işsiz gazetecilere geçim kaynağı sağlamak amacıyla 5953 sayılı Basın İş Kanunu’nun 20. maddesine göre dini bayramlarda ulusal gazetelerin yayın yapmayarak bayram gazeteleri çıkarılması kararını almıştı.

Özel ve kamu kuruluşlarının ilanları bayram gazetelerinde yayınlanır  çok önemli gelir elde edilirdi.

Bayram gazetelerinin temel amacı, gazeteciler için tam bir dayanışma ve yardımlaşma olanağı sağlıyordu.  Emekli gazeteciler olsun, işsiz gazeteciler olsun, ekonomik sıkıntı içinde olan gazeteciler için bir nefes ortamıydı.

Ben de Beyhan Cenkçi’nin başkanlığını yaptığı Gazeteciler Cemiyeti’nin çıkardığı “Ankara Bayram Gazetesi”nde çalıştım. O zamanki şartlarda iki üç gün çalışır iyi de para alırdım.

Hatta bazı arkadaşlarımın,  ev sahibi olmak için girdikleri kooperatiflerin taksitlerini bayram gazetesinde çalışarak ödediklerini bilirim.

Daha önemlisi, farklı görüşlerde yayınlanan gazetelerin yazarları, bayram gazetesinde buluşurlardı.

Bu buluşma  bayram gazetelerinin en önemli geleneğiydi.

Ankara, İstanbul ve İzmir dışındaki illerin Gazeteciler Cemiyeti de Bayram gazeteleri yayınlar, faaliyetlerini sürdürmeleri için iyi bir gelir elde  ederlerdi.

GELENEK NEDEN KAYBOLDU?

Bir gün geldi ve 1946 yılından bu yana süren gelenek 1993 yılında ortadan kalktı.

Bu geleneğinin yıkılmasının önderliğini, o  dönem Sabah Gazetesi’nin Genel Yayın Müdürü olan Zafer Mutlu yaptı. Aslında  perde arkasında o dönemde gazete patronlarının arasındaki kavga  yatıyordu.

Aydın Doğan’ın Doğan Grubu ile Dinç Bilgin’in Sabah Grubu arasında büyük savaş vardı. Türk medyasına faydadan çok zararı olan bu savaşta Sabah grubu, ‘Türk okuru, dini bayramlarda, sadece ‘Bayram Gazetesi’ne mahkum edilmemeli’ diyerek, bu geleneği bozdu.”

Ardından  Zafer Mutlu ‘Ne demek bayramlarda gazete yayımlamamak? Bayramlarda okuru düşük kalitesiz Bayram Gazetesi almaya mecbur ediliyor’ dedi.

Sabah Gazetesi 1992 yılında Anayasa Mahkemesine başvurarak 5953 sayılı Basın İş Kanunu’nun 20. maddesine göre dini bayramlarda ulusal gazetelerin yayın yapmayarak bayram gazeteleri çıkarılması kararının iptal edilmesini istedi.

Anayasa Mahkemesi 1993 yılında Sabah Gazetesi’ni haklı buldu ve yılların geleneği sona ermiş oldu.

EN BÜYÜK DARBE İŞSİZ GAZETECİYE OLDU

Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra  ulusal ve yerel gazeler de dini bayramlarda yayınlanmaya başladı. Halen günümüzde pek çok gazeteci, bayramlarda da mesai yapmak zorunda.

Günaydın’da çalıştığım günlerden  hatırlarım, bir çok arkadaşımız bayram izni yapardı. Az bir kadro ile gazete çıkarırdık. Çalışanların üzerine de yük binerdi. Pek de kaliteli gazete çıkmazdı. Konserve haber dediğimiz  haberlerle gazete yayınlanırdık.

Günümüzde bayramlarda  gazeteler ve televizyonlar çalışanlara belirli bir bayram mesaisi ödüyor. Ancak ödemeyenlerin de olduğunu duyuyoruz.

Bayram gazetelerinin tüm geliri gazeteciler cemiyetlerine kalıyordu. Bu da cemiyetlerin güçlü meslek örgütleri olmasını sağlıyordu. Hem üyelerine her türlü desteği veriyor hem de sesleri daha gür çıkıyordu.  Şimdi ise gazetecilerin güçlü örgütü de elinden  gitmiş oldu.

Zaman zaman görüştüğüm arkadaşlar, bayram gazetelerinin kaldırılmasını isteyenlerin de pişamanlık duyduğunu söylüyorlar.

Günümüzde internet gazeteciliğinin, basılı yayına vurduğu darbe ile binlerce genç  gazeteci işsiz. İntihar eden emekli gazeteciler var. Emekliliğini zor elde eden gazeteciler ise büyük ekonomik sıkıntı içinde.

Bu dönemde gazete trajlarının  ne kadar düştüğünü biliyoruz.

Hal böyle iken, ulusal gazetlerin yanı sıra bırakın Gazeteciler Cemiyetleri Bayram Gazetelerini yayınlasın. Az da olsa zor durumda olan gazetecilere bir  fayda sağlar.

Abbas SATIR – [email protected]